Kişisel Koruyucu Donanımlar
İşyerlerinde yaşanması muhtemel risklere karşı kişisel koruma tedbirlerinden önce toplu koruma tedbirlerine öncelik verilmelidir. Fakat çalışma ortamlarındaki risklerin teknik önlemler, iş organizasyonu ya da çalışma yöntemleriyle önlenemediği veya tam olarak sınırlandırılamadığı durumlarda, iş kazası ya da meslek hastalığının önlenmesi, çalışanların sağlık ve güvenlik risklerinden korunması ve koşullarının iyileştirilmesi amacıyla kişisel koruyucu donanım kullanılmalıdır.
Kişisel Koruyucu Donanım (KKD) kişilerce giyilmek veya taşınmak amacıyla, bir veya birden fazla sağlık ve güvenlik tehlikesine karşı korunmak için tasarlanmış herhangi bir cihaz, alet veya malzemeyi ifade eder.
Ayrıca;
- Kişiyi aynı anda bir veya birden fazla riske karşı korumak maksadıyla üretici tarafından bir bütün haline getirilmiş cihaz, alet veya malzemeden oluşmuş donanım,
- Belirli bir faaliyetin yapılması için korunma amacı olmaksızın taşınan veya giyilen donanımla birlikte kullanılan, ayrılabilir veya ayrılamaz nitelikteki koruyucu cihaz, alet veya malzeme,
- Kişisel koruyucu donanımın rahat ve işlevsel bir şekilde çalışması için gerekli olan ve sadece bu tür donanımlarla kullanılan değiştirilebilir parçalar da kişisel koruyucu donanım sayılır.
Kişisel koruyucu donanımlar, “Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği” hükümlerine uygun olarak tasarlanmış ve üretilmiş olmalıdır.
01.05.2019 Tarihli Resmî Gazetede yayınlanan, 30761 sayılı Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği kapsamındaki tüm kişisel koruyucu donanımlar 3 risk kategorisine ayrılmışlardır.
Kullanıcının kendisinin değerlendirebileceği kabul edilen, zamanında fark edilebilir derecede düşük düzeydeki risklere karşı koruma sağlayan basit yapıdaki kişisel koruyucu donanımlar kategori-I;
Tasarımcı tarafından, ani olarak ortaya çıkabilecek tehlikeleri, kullanıcının zamanında fark edemeyeceği düşünülen durumlarda ve hayati tehlike oluşturarak, sağlığa ciddi şekilde ve geriye dönüşü mümkün olmayacak derecede zarar verebilecek risklere karşı koruma sağlayan, karmaşık yapıdaki kişisel koruyucu donanımlar kategori-III olarak sınıflandırılır.
Kategori-I ve kategori-III’ ün dışında kalan tüm kişisel koruyucu donanımlar ise kategori-II olarak sınıflandırılır.
Kişisel koruyucu donanımların seçimi doğru yapılmalı, CE işareti taşımasına dikkat edilmeli, CE işaretlemesi olmayan ya da güvenliğinden şüphe duyulan ürünler kullanılmamalıdır. KKD'ler ler işyeri şartlarına ve kişiye uygun olmalı, tam koruma sağlamalı, kendisi tehlike kaynağı olmamalıdır. Kullanımı, bakım ve temizliği kolay ve pratik olmalıdır. Birden fazla riskin bulunduğu ve aynı anda birden fazla kişisel koruyucu donanımın kullanılmasının gerektiği durumlarda, bu kişisel koruyucu donanımlar birbirleri ile uyumlu olmalı ve risklere karşı etkin olmalıdır.
Kişisel koruyucu donanımlar, işveren tarafından ücretsiz verilmeli, bakım ve onarımdan ve/veya ihtiyaç duyulan elemanlarının değiştirilmelerinden sonra, hijyenik şartlarda muhafaza edilmeli ve kullanıma hazır bulundurulmalıdır. İşveren, işçiyi kişisel koruyucu donanımları hangi risklere karşı kullanacağı konusunda bilgilendirerek, kişisel koruyucu donanımların kullanımı konusunda uygulamalı olarak eğitim vermelidir.
Çalışanlar ise, 6331 sayılı Kanunun 19 uncu maddesine uygun olarak, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili aldıkları eğitim ve işverenin bu konudaki talimatları doğrultusunda kendilerine sağlanan kişisel koruyucu donanımları doğru kullanmakla, korumakla, uygun yerlerde ve uygun şekilde muhafaza etmekle yükümlüdür.
Ayten OLGUN
Burtem OSGB
İş Güvenliği Uzmanı