Arıtma Tesisi

Evsel ve Endüstriyel atıksularının birlikte arıtıldığı tesis için seçilen proses aşağıdaki kısımlardan oluşmaktadır

Fiziksel Arıtma

• Giriş Yapısı, Kaba Izgara ve Terfi Havuzu
• Mekanik Temizlemeli İnce Izgara
• Kum ve Yağ Tutucu
• Debi Ölçüm Kanalı
• Dengeleme Havuzu
• Mikroflotasyon

Biyolojik Arıtma

• Havalandırma Havuzu
• Denitrifikasyon Havuzu
• Biyolojik Çökeltme Havuzu

Çamur Susuzlaştırma

• Çamur Yoğunlaştırma (Mikroflotasyon sisteminde, ön arıtma çamuru ile birlikte)
• Çamur Susuzlaştırma Ünitesi (Santrifüj Dekantör)

Giriş Yapısı ve Terfi İstasyonu

Kanalizasyon hattı ile toplanan atıksu (62/42) no’lu bacadan atıksu arıtma tesisine giriş yapmaktadır. DN 1600’lük boru ile arıtma tesisine alınan atıksu, girişte, çubuk aralığı 6-10 cm olan manuel temizlemeli bir kaba ızgaradan geçirildikten sonra terfi havuzuna dökülmektedir.
Terfi istasyonu, biri yedek olmak üzere 4 adet dalgıç pompa ve kaldırma mekanizması ile donatılmıştır. Pompaların tümü ultrasonik seviye ölçerler ile kontrol edilmektedir.

Izgaralar

Pompalar ile ızgara ünitesi girişine terfi ettirilen atık su, mekanik temizlemeli  ızgaralardan geçerek, kâğıt, bez, plastik gibi büyük parçalardan ve diğer küçük katı partiküllerden arındırılır.
Tesiste 5 adet 6 mm perforasyonda perfore plakalı otomatik ince ızgara bulunmaktadır. Bunlar düz beton kanallara yerleştirilmiştir. Izgaralar bakım ve arıza dönemlerinde kullanılmak üzere birer kapak ile devre dışı bırakılabileceklerdir. Ayrıca bir By-Pass kanalına acil taşma hattı yapılmıştır.
Izgaralar, kanala monte edilmiş ultrasonik bir seviye cihazından kumanda alarak su giriş yönünde su seviyesi yüksekliğinde otomatik olarak temizlenmektedir. Izgaralarla aynı zamanda ızgara atıkları vidalı konveyörü ve ızgara atıkları presi de devreye girmektedir. Preslenen atıklar yedekli bir konteynere dökülerek uzaklaştırılmaktadır.

Kum ve Yağ Tutucu

Kum ve yağ tutucu üniteleri birisi iki gözlü, diğeri tek gözlü inşa edilmiştir. Bu ünite, kanallarla taşınarak atıksu arıtma tesisine gelebilecek kum ve yağ gibi malzemelerin sudan ayrılması için kullanılmaktadır.
2 asıl 1 yedek 3 adet blower’dan temin edilen hava ile havuzda gerekli hız sağlanmakta ve yüzücü maddeler yağ bölmesine itilmektedir.
Bakım sırasında devre dışı bırakabilmek için giriş kısmında birer kapak ile donatılmıştır.
İki bölme üzerinde hareket eden bir köprüye asılı dalgıç pompalar ile havuz tabanına çöken kum emilerek bir kum kanalı vasıtası ile kum ayırıcıya gönderilmektedir. Ayrıca üçüncü göz üzerinde de hareket eden ayrı bir köprüye asılı dalgıç pompa ile havuz tabanına çöken kum emilerek bir kanal vasıtası ile aynı kum kanalına gönderilir. Kum kanalından gelen kumlu su iki adet Kum ayırıcılarda su içeriği azaltılarak birer konteynere alınır ve katı atık olarak uzaklaştırılır. Ayrılan su ise üstten taşarak sistemin başına döndürülmektedir.

Debi Ölçümü (Parshall)

Debi ölçümü, dengeleme havuzu üzerine inşa edilen bir parshall kanalında yapılmaktadır. Paslanmaz çelikten, satıcının ölçülerine göre imal edilen standart parshall ölçüm savağı için bir kanal inşa edilmiştir.
Geçen atık su debisi savak öncesine yerleştirilecek ultrasonik bir debi ölçüm cihazı ile seviye kontrollü olarak otomatik ölçülmektedir.

Dengeleme Havuzu ve Ara Terfi İstasyonu

Dengeleme havuzları, 100.000 m3/gün debide yaklaşık 2,5 saat bekletme süresine sahiptir. Bu havuzlarda çökelme olmaması için, havuz 2 adet yüzeysel aeratör ile karıştırılmaktadır.
Dengeleme havuzunda toplanan atıksular ara terfi istasyonuna geçmektedir. Ara terfi istasyonunda 4 adet ara terfi pompası ve kaldırma mekanizması monte edilmiştir. Bu pompaların 2 adedi 2.200 m3/sa, 2 adedi 1.100 m3/sa kapasitelidir. Pompalar ortalamada toplam 4.400 m3/sa debi sağlayacak şekilde yedekli olarak çalışmaktadır.
Pompaların tümü, dengeleme havuzundaki ultrasonik seviye ölçüm cihazından kontrol edilecektir. Bu cihaz ile dengeleme havuzu doluluk oranını izlemek de mümkün olacaktır.
Biyolojik arıtmada oluşan fazla çamur da dengeleme havuzuna alınabilecek ve ham us ile karışarak mikroflotasyon sistemine alınarak çamurun yoğunlaştırması sağlanacaktır.

Mikroflotasyon Havuzu

Dengeleme ara terfi pompalarından gelen atık su ve fazla çamur karışımı, bir boru hattı ile mikroflotasyon havuzuna yönlendirilecektir. 4 paralel havuzdan oluşan mikroflotasyon sisteminde 100.000 m3/gün kapasite için 3 havuz mekanik olarak donatılmış ve çalışır durumdadır. Her havuzun girişinde bulunan kapaklar yardımı çalışmakta olan 3 havuzdan istenilen havuz bakıma alınabilecektir.
Hava ile yüzdürme prensibiyle çalışan mikroflotasyon sisteminde amaç, havuzlara giren atıksu içerisinde yüzebilir halde bulunana askıda katı maddeleri, yağı ve fazla çamur ile sisteme gelen aktif çamuru yüzdürerek yoğunlaştırmak ve sistemden uzaklaştırmaktır.
Mikroflotasyon sistemin çıkışından bir boru hattı yardımı ile alınan su basınçlandırılarak mikroflotasyon sistemi basınçlandırma tankına gelir. Burada sisteme kompresörler vasıtası ile basınçlı hava sağlanır ve basınç altında havanın su içerisinde çözülmesi sağlanır.
Basınçlandırma tankından çıkan su özel mikroflotasyon vanalarından geçerken yaşanan basınç düşüşü ile suda çözünen hava gaz haline gelir ve kabarcık oluşumu başlar. Bu vanaların yardımı ile oluşan kabarcıkların %90’ının çapı 30-50 mikron arasında olmaktadır, bu durum da kabarcıkların yüzey alanını ve dolayısıyla yüzdürme işleminin verimini arttırarak aksıda katı madde ve yağ giderimini klasik havalandırmalı yüzdürme sistemlerine göre daha verimli olmasını sağlamaktadır.
Mikroflotasyon sisteminde yüzen çamuru yüzeyden ve yüzemeyecek boyuttaki çöken çamuru tabandan sıyırmak için plastik zincirli CTP sıyırıcılar kullanılmaktadır. Yüzeyden alınan ve yoğunlaşan çamur bir çamur haznesine aktarılır ve özel dalgıç pompalar ile ultrasonik seviye kontrollü olarak çamur yoğunlaştırma havuzuna gönderilir. Sistem tabanından sıyırılan çamurlar da belirli sürelerde monopompalar yardımı ile yine çamur yoğunlaştırma havuzuna gönderilir.
Her havuz için bir adet sirkülasyon pompası, bir adet basınçlandırma tankı, 11 adet özel basınç düşürme vanası, 1 adet taban ve 1 adet yüzen çamur pompası, 1 adet taban ve 1 adet yüzen çamur sıyırıcısı ve her 3 havuz hava sağlayan 2 adet kompresör mevcuttur.
Gerekmesi durumunda askıda katı madde giderimini artırmak için anyonik polimer ilavesi yapılabilmek üzere sistemde 1 adet otomatik polimer dozlama sistemi ve 2 adet dozaj pompası bulunmaktadır.
Mikroflotasyon havuzu ayrıca, dengeleme havuzu sonrasında bulunan terfi haznesine yapılan kimyasal maddenin renk giderimi sonucu oluşturduğu askıda katı maddelerin de büyük kısmının sudan uzaklaşmasını sağlayabilecektir. Renk giderimi amacıyla çamur yoğunlaştırma havuzunun yanındaki kimyasal depo tankı ve mono pompalar kullanılacaktır. Gerekmesi durumunda renk giderici kimyasal son çökeltme tankları yakınına yerleştirilen kimyasal depo tankı ve dozaj pompaları ile son çökeltme havuzlarına da verilebilecektir.

Havalandırma Havuzları

Mikroflotasyon sisteminden geçen su bir dağıtım rögarına gelir, burada oluşturulan savak yapısı ile atıksuyun %60’lık kısmı ilk aşamada yapılmış olan havalandırma havuzlarına dağılmak üzere dağıtım yapısına gelir. Atıksu burada bulunan kapaklar ile 2 ayrı bölmeye alınır ve havalandırma havuzlarına dağıtılır. %40’lık kısmı ise kapasite artışı projesi kapsamında sonradan ilave edilmiş 3. Havalandırma havuzuna alınır. Kapasite artışı projesi kapsamında sisteme azot giderimi (nitrifikasyon-denitrifikasyon) özelliği de eklenmiştir. Havalandırma havuzlarında anoksik bölgeye giren ham atıksu, geri devir çamuru ve iç geridevir debisi karışarak, havalandırma olmayan karusel tip havuzlardan geçerek havalandırma havuzuna alınır. Anoksik havuzlarda çamurun çökmesini engellemek adına her havuzda 1 adet muz kanatlı dalgıç karıştırıcı kullanılmaktadır. Havalandırma havuzunda arıtma için gerekli oksijen blower+disk difüzör sistemi ile sağlanır. Atık suyun içinde askıda tutulan mikroorganizmalar (aktif çamur) yardımı ile organik maddenin ayrışması (CO2 ) karbondioksit, (N2) azot gazı ve suya dönüşmesi sağlanır.
Havuzlarda çözünmüş oksijen ölçümü yapılarak, oksijen seviyesi set değerini sağlamak üzere, blowerların kapasiteleri frekans invertörleri ile ayarlanmakta ve enerji tasarrufu yapılmaktadır.

Son Çökeltme Havuzu

Havalandırma havuzlarından alınan atıksu biyolojik çökeltme havuzları dağıtım yapısına verilir. 3 adet olarak yapılan son çökeltme havuzlarının her birine buradan bir boru ortadan beslenen atık su, silindirik bir dağıtım yapısından çökeltme havuzuna geçer ve içindeki aktif çamur havuz tabanına çökelir. Dairesel, radyal akışlı olarak tasarlanan biyolojik çökeltme havuzu tabanı döner yarım bir köprü ile sıyrılmaktadır. Havuzların yüzey yüklerinin azaltılması, dolayısıyla hidrolik kapasitelerinin artırılması amacıyla lamella sistemi ilave edilmiştir.
Dip sıyırıcı ile havuz ortasındaki çamur çukuruna itilen aktif çamur, buradan geri devir pompalarıyla çekilerek havalandırma havuzlarındaki aktif çamur konsantrasyonunu sabit tutmak üzere havalandırma havuzlarına verilir. Fazla çamur ise ayrı pompalarla, çamur yoğunlaştırma havuzuna basılır. İlk aşamada yapılan 2 adet son çöktürme havuzu ortak bir çamur geri devir yapısına sahiptir. Bu yapıda bulunan geri devir çamur pompaları 1 adedi yedek olmak üzere 4 adettir. Fazla çamur pompaları ise 1 adedi yedek olmak üzere 2 adettir. Kapasite artışı projesi kapsamında yapılan 3. Son çökeltme havuzu ise bağımsız bir çamur geri devir yapısına sahiptir. Bu yapıda bulunan geri devir çamur pompaları 1 adedi yedek olmak üzere 3 adettir. Fazla çamur pompaları ise 1 adedi yedek olmak üzere 2 adettir.
Geri devir ve fazla çamur yapılarında bakım amaçlı olarak pompa kaldırma mekanizmaları bulunmaktadır.
Geri devir çamur hatları üzerinde doppler tip debimetreler bulunmaktadır, debi ayarı yapılabilecektir.
Fazla çamur hatları birleşerek tesis girişindeki dengeleme havuzuna gönderilmektedir. Bu havuzda bulunan yüzey aeratörler ile çökmesi engellenen aktif çamur bu ünite sonrasındaki mikroflotasyon sisteminde yoğunlaştırılarak çamur susuzlaştırma ünitelerine gönderilmek üzere çamur yoğunlaştırma havuzuna alınır. Dengeleme havuzuna ayrıca bir miktar ilave arıtma da sağlanmaktadır. Çamur hattı üzerinde bulunan debimetre ile fazla çamur miktarı ayarlanıp izlenebilmektedir.
Ayrıca istenmesi durumunda fazla çamur doğrudan çamur tankına alınabilir. Bu durumda çamur yuğunlaştırma çamur tankı içerisinde gerçekleşir.
Çökeltme havuzu yüzeyinde toplanacak yüzücü maddeler ise yüzeyden sıyrılarak falza çamur terfi haznesine alınır. Arıtılmış su, taşma savakları ile yüzeyden alınarak deşarj edilir.

Çamur Yoğunlaştırma Havuzu ve Dekantör Besleme Havuzu

Dengeleme havuzlarında karışan aktif çamur ve hamsu içerisindeki askıda katı maddeler mikroflotasyon sisteminde yüzdürülerek hem sistemden uzaklaştırılır hem de yoğunlaştırılır. Çamur yoğunlaştırma havuzunda da gravimetrik olarak bir miktar daha yoğunlaşan çamur buradan pompalar ile çekilerek dekantör besleme havuzuna pompalanır. Tanktaki çamur seviyesi ultrasonik seviye cihazı ile izlenmektedir.
Dekantör besleme havuzunda ise kısa bir süre bekletilen çamur mono pompalar vasıtası ile santrifüj dekantörlere beslenir.

Çamur Susuzlaştırma Ünitesi

Dekantör öncesi çamurun şartlandırılması için katyonik polimer ile yapılmaktadır. Gerekli polimer  % 0.1 – 0.2 oranında otomatik polimer hazırlama ünitesinde hazırlanır. Polimer çözeltisi buradan, biri yedek 3 adet monopomp ile çekilerek biri asıl biri yedek olan 2 adet dekantöre dozlanır.
Dekantörlerin temizliği için gereken su ise bir su deposundan emiş yapan yüksek basınç pompalarıyla sağlanmaktadır.
Dekantör besleme havuzundan % 4-5 kuru madde oranıyla elde edilen yoğun çamur dekantöre aktarılır. Dekantör de susuzlaştırılan çamurun kuru madde miktarı % 20-22 mertebesine yükseltilir ve çamur biri yatay biri eğimli iki adet vidalı konveyör ile çamurun uzaklaştırılacağı araca yüklenir ya da çamur yakma tesisine iletilir.

Yakma Tesisi

Çamur susuzlaştırma ünitesinden  % 20-22 kuruluğunda gelen arıtma çamuru 1.100 derecede yakma tesisinde yakılarak, çamur miktarı azaltılmaktadır.

İlk aşamada arıtma tesisi kapasitesiyle orantılı olarak  60 ton/gün arıtma çamuru bertaraf edilmekte olup Arıtma tesisi kapasite artışı sonrası  120 ton/gün e çıkartılacaktır.

Yakma prosesinden oluşan emisyonlar, sürekli emisyon ölçüm sistemi ile online takip edilerek Çevre Ve Şehircilik Bakanlığına online olarak aktarılmaktadır.
 
Arıtma Çamurları;

1. Yüksek miktarlarda organik madde içermesi,
2. Besin maddeleri içermesi,
3. Patojen mikroorganizmalar içermesi
4. Atıksu içerisinde bulunan ve koku veren maddeleri içermesi,
5. Sadece küçük bir kısmı katı madde olduğunda büyük hacimler kaplaması

nedeni ile uygun bertaraf edilmediği takdirde çevreye ve insan sağlığına zarar verebilecek önemli kaynaklardır. Dolayısıyla arıtma çamurlarının sağlık ve çevre açısından güvenli bir şekilde bertaraf edilmesi ve bunun sonucunda enerji elde edilmesi projenin öneminin ortaya konması açısından önemlidir.