Destek elemanları ve önemi

İşyerlerinde asli görevinin yanında iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilkyardım ve benzeri konularda özel olarak görevlendirilmiş uygun donanım ve yeterli eğitime sahip çalışanlar destek elemanı olarak adlandırılmaktadır. 18.06.2013 tarih ve 28681 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmeliği’nin 11’inci maddesi gereği işveren; çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 30 çalışana, tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 40 çalışana ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 50 çalışana kadar;
a) Arama, kurtarma ve tahliye,
b)Yangınla mücadele konularının her biri için uygun donanıma sahip ve özel eğitimli en az birer çalışanı destek elemanı olarak görevlendirir. Bunları aşan sayılarda çalışanın bulunması halinde, tehlike sınıfına göre her 30, 40 ve 50’ye kadar çalışan için birer destek elemanı daha görevlendirir ve her ekipte ekip başı bulundurur. Ancak, firmada çalışan sayısı 10’dan az ise ve firma az tehlikeli sınıfta yer alıyorsa, acil durumlar için bir kişi görevlendirmesi yeterlidir.
İşveren, çalışanları arasından ilkyardımcı olarak görevlendireceği destek elemanını ise 29.07.2015 tarihli ve 29429 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İlkyardım Yönetmeliği esaslarına göre belirler. Bu yönetmeliğe göre,
- Az tehlikeli işyerlerinde her 20 çalışan için 1 ilkyardımcı,
- Tehlikeli işyerlerinde her 15 çalışana kadar 1 ilkyardımcı;
- Çok tehlikeli işyerlerinde her 10 çalışana kadar 1 ilkyardımcı bulundurulması zorunludur.
Acil durumlarla ilgili özel olarak görevlendirilen çalışanların sorumlulukları, işverenin yükümlülüğünü ortadan kaldırmamaktadır.
İşveren; önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilkyardım ve benzeri konularda uygun donanıma sahip ve bu konularda eğitimli yeterli sayıda çalışanı görevlendirmesi ve firmasında her zaman hazır bulundurmasının yanında; çalışma ortamı, çevre şartları, çalışma sırasında kullanılan makineler, kimyasallar, iş ekipmanları vb. unsurları da dikkate alarak, olası tüm acil durumları belirler. Bunların olumsuz etkilerini önleyici ve sınırlandırıcı tedbirleri alır, gerekli ölçüm ve değerlendirmeleri, acil durum planlarını yapar. Acil durum tatbikatlarıyla tüm çalışanlarını olası bir acil duruma hazırlar. İşyeri dışındaki kuruluşlarla irtibatın sağlanması ve acil durumlarda enerji kaynaklarının ve tehlike yaratabilecek sistemlerin olumsuz durumlar yaratmayacak ve koruyucu sistemleri etkilemeyecek şekilde devre dışı bırakılması ile ilgili gerekli düzenlemeleri yapar. Varsa alt işveren ve geçici iş ilişkisi kurulan işverenin çalışanları ile müşteri ve ziyaretçi gibi işyerinde bulunan diğer kişilerin acil durumlar konusunda bilgilendirilmesini sağlar.
Bunların dışında, tüm çalışanlara acil durum planları, arama, kurtarma ve tahliye, yangınla mücadele, ilkyardım konularında görevlendirilen kişiler hakkında bilgi verilmeli, destek elemanları iş güvenliği panolarında ilan edilmeli ve işe yeni alınan çalışanlara iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerine ilave olarak acil durum planları ile ilgili bilgilendirme yapılmalıdır. Unutulmamalıdır ki, destek elemanlarının atamalarının yapılarak firmada bulundurulması yeterli değildir. Tanımında da belirtildiği gibi, uygun donanım ve yeterli eğitime sahip olmaları, her birinin olası bir acil durumda ne yapacaklarını tam olarak bilmeleri ve tatbikatlarla bu görevleri uygulayarak pekiştirmeleri hayati önem taşımaktadır. Acil durum planları oluşturulmuş, eğitimli destek elemanları bulunan, periyodik olarak yangın söndürme, acil durum ve tahliye tatbikatları yapılan firmalar ile bu konuda hiçbir farkındalığı olmayan firmalarda yaşanabilecek acil durumlardaki davranış şekilleri ve sonrasında ortaya çıkacak maddi manevi zararların birbirinden çok farklı olacağı ortadadır. Bu sebepten işyerlerinde acil durumlarla ilgili olarak proaktif bir yaklaşım sergilenmeli, yalnız işverenler, yöneticiler, destek elemanları ile değil tüm çalışanlarla birlikte farkındalık sağlanmalıdır.

Kazasız günler dileğiyle...